Hematopoëtische stamceltransplantatie

Hematopoëtische stamceltransplantatie (HSCT) is een geavanceerde medische behandeling die nieuwe hoop biedt aan patiënten met chronische, levensbedreigende aandoeningen. Bij deze innovatieve methode wordt beschadigd eigen beenmergweefsel vervangen door gezonde hematopoëtische stamcellen (HSC’s), die zich kunnen ontwikkelen tot nieuwe bloed- en immuuncellen.

De therapeutische mogelijkheden van stamcellen zijn de afgelopen jaren sterk toegenomen. Waar ze vroeger vooral experimenteel werden ingezet, zijn ze inmiddels uitgegroeid tot een klinisch bewezen therapie met veelbelovende resultaten. Toch brengt de HSCT-stamceltherapie aanzienlijke medische complexiteit en mogelijke risico’s met zich mee. Grondige evaluatie en zorgvuldige monitoring zijn daarom essentiële onderdelen van het behandeltraject.

Wat is een hematopoëtische stamceltransplantatie?

Een HSCT-transplantatie is een medische behandeling die gericht is op het herstellen van het bloedvormende systeem van het lichaam. De term “hematopoëtisch” verwijst naar het proces van bloedcelvorming — hematopoëse — dat plaatsvindt in het beenmerg.

De hematopoëtische stamcellen worden doorgaans verzameld uit het eigen beenmerg of bloed van de patiënt, uit het beenmerg of bloed van een donor, of uit navelstrengbloed. Na verzameling worden deze cellen gebruikt in een HSCT-behandeling om het lichaam te helpen gezond weefsel te regenereren.

Waarom HSCT levensreddend kan zijn

Het bloed en het immuunsysteem vormen de centrale verdedigings- en ondersteuningsstructuren van het lichaam. Zonder gezonde bloedcellen kunnen wonden niet genezen, worden infecties niet voorkomen en bereikt zuurstof de weefsels niet.

Bij kanker zoals leukemie nemen kwaadaardige cellen het beenmerg over, en bij auto-immuunziekten zoals multiple sclerose valt het lichaam zichzelf aan. HSCT-therapie biedt niet alleen verlichting van symptomen, maar maakt het mogelijk deze systemen vanaf de basis opnieuw op te bouwen. Door defect beenmerg te vervangen door gezonde stamcellen, herwint het lichaam het vermogen om gezonde cellen aan te maken — wat vaak leidt tot langdurige remissie of zelfs genezing wanneer andere behandelingen falen.

Voordelen van een hematopoëtische stamceltransplantatie

• Heropbouw van het immuunsysteem
• Vernietiging van kankercellen of defecte cellen
• Hoop bieden wanneer andere behandelingen tekortschieten

Aandoeningen die behandeld worden met HSCT

HSCT-behandeling wordt toegepast bij uiteenlopende chronische aandoeningen, waarvan er vroeger veel als onbehandelbaar werden beschouwd. Hieronder leest u over enkele belangrijke aandoeningen waarbij deze therapie het leven van patiënten en hun families ingrijpend heeft veranderd.

Multiple sclerose

Een veelbelovende aanpak bij de behandeling van multiple sclerose (MS) combineert hematopoëtische stamceltransplantatie met chemotherapie.

Wetenschappelijke studies ondersteunen deze methode en tonen aan dat de ziekteprogressie kan worden afgeremd en het immuunsysteem als het ware wordt ‘gereset’. Patiënten ervaren vaak verbetering in hun dagelijkse functioneren, denkvermogen en motoriek. Deze aanpak biedt vooral perspectief in de vroege, ontstekingsgerelateerde stadia van MS.

Ontvang een gratis online consult

Heeft iemand in uw omgeving te maken met multiple sclerose? Ons team staat voor u klaar. Neem contact met ons op voor deskundig advies over de beschikbare regeneratieve behandelingen.

Dr. Aleksandra Fetyukhina, MD

Medisch adviseur, arts bij Swiss Medica

Naam Vul dit veld in, alstublieft Telefoon Vul dit veld in, alstublieft E-mail Vul dit veld in, alstublieft

Ik ga akkoord met de Gebruiksvoorwaarden, het Privacybeleid en de Kennisgeving van Swiss Medica.

Andere aandoeningen

Naast multiple sclerose is HSCT onderwerp van onderzoek bij diverse andere chronische medische aandoeningen. Zo blijkt de behandeling effectief bij bloedkankers zoals lymfoom. Zeker bij agressieve of terugkerende vormen kan HSCT het ziekteverloop gunstig beïnvloeden.

Ook bij erfelijke immuunstoornissen biedt deze therapie nieuwe hoop. Door gezonde voorlopercellen toe te dienen, kan de werking van het immuunsysteem worden verbeterd — wat vooral belangrijk is voor mensen die door alledaagse infecties levensbedreigende complicaties kunnen oplopen.

Bij zeldzame stofwisselingsziekten, zoals bepaalde enzymdeficiënties, is transplantatie van hematopoëtische stamcellen onderzocht als een manier om ontbrekende stofwisselingsfuncties te herstellen. Het toedienen van gezonde stamcellen kan biochemische onevenwichtigheden corrigeren en mogelijk het verloop van de ziekte vertragen.

Typen HSCT: wat is het verschil?

Bij HSCT-behandelingen worden twee hoofdbronnen van stamcellen gebruikt: de eigen stamcellen van de patiënt (autologe transplantatie) en stamcellen van een donor (allogene transplantatie). Elk type heeft specifieke kenmerken die bepalen hoe de behandeling werkt en voor welke patiënten deze het meest geschikt is.

Autologe transplantatie

Bij deze vorm worden de eigen stamcellen van de patiënt gebruikt. Omdat het immuunsysteem de cellen herkent als lichaamseigen, ontstaan er geen afweerreacties. Deze aanpak wordt vooral ingezet wanneer de patiënt over voldoende gezonde stamcellen beschikt.

Allogene transplantatie

Hierbij worden stamcellen gebruikt van iemand anders, meestal een geschikte donor. Het grote voordeel is dat de stamcellen van de donor kunnen bijdragen aan het bestrijden van de aandoening. Wel bestaat er een risico op complicaties door afweerreacties.

Navelstrengbloed-transplantatie

Bij deze methode worden stamcellen gebruikt uit gedoneerd navelstrengbloed. Navelstrengbloed-transplantaties zijn vooral geschikt voor kinderen en patiënten met zeldzame weefseltypes. Herstel kan echter langer duren dan bij andere vormen van HSCT.

Haplo-identieke transplantatie

Deze optie maakt gebruik van een donor die slechts voor de helft overeenkomt, zoals een ouder, kind of broer/zus. Dit vergroot de beschikbaarheid van HSCT-behandelingen voor patiënten die geen volledig passende donor kunnen vinden.

HSCT versus mesenchymale stamceltherapie

Het transplantatieproces

De reis van deze transplantatie bestaat uit verschillende zorgvuldig gecoördineerde fasen, die elk van cruciaal belang zijn voor het succes van de behandeling.

Het proces begint met een uitgebreid medisch onderzoek en, indien nodig, het zoeken naar een geschikte donor. Vervolgens vindt de transplantatie plaats, die afhankelijk van de gezondheidstoestand van de patiënt kan worden voorafgegaan door een conditioneringstherapie. In Nederland wordt een HematOn-stamceltransplantatie uitgevoerd volgens strikte protocollen en onder begeleiding van gespecialiseerde hematologische teams.

Na de HSCT-stamceltransplantatie worden patiënten nauwlettend gevolgd om te controleren of de toegediende hematopoëtische stamcellen zich vestigen en correct functioneren.

Hoe donoren worden geselecteerd en gematcht

Bij allogene HSC-transplantaties worden stamcellen van een donor — met een hoge expressie van HLA-eiwitten — ingebracht in het lichaam van de ontvanger.

Het vinden van de juiste donor is van cruciaal belang voor het slagen van een HSCT-stamceltransplantatie. Specialisten richten zich op het matchen van humane leukocytenantigenen (HLA), belangrijke immuunmarkers die zich op het celoppervlak bevinden. Deze markers bepalen in grote mate hoe het immuunsysteem lichaamseigen cellen herkent.

Een nauwe HLA-overeenkomst tussen donor en ontvanger verlaagt het risico op afweerreacties, zoals graft-versus-hostziekte (GVHD), en verbetert de uitkomsten van de transplantatie. Daarom zijn zorgvuldige HLA-typering en matching, zoals toegepast bij een HematOn-stamceltransplantatie, onmisbare stappen in het donorselectieproces.

Mogelijke bijwerkingen en complicaties

Een zorgvuldige match tussen donor en ontvanger is essentieel om het risico op afweerreacties te verkleinen. Daarnaast moeten patiënten immunosuppressieve therapie ondergaan om dit risico verder te beperken.

Toch kunnen er, ondanks deze voorzorgsmaatregelen, ernstige complicaties optreden:

• Graft-versus-hostziekte (GVHD): een immuunreactie waarbij de getransplanteerde cellen de weefsels van de ontvanger aanvallen.
• Infecties: omdat het immuunsysteem tijdens en na de transplantatie verzwakt is, zijn patiënten extra vatbaar voor infecties.
• Lever- en urinewegaandoeningen: intensieve immunosuppressie of bestraling voorafgaand aan de transplantatie kan schade veroorzaken aan organen.
• Risico op terugkeer van de ziekte: in sommige gevallen kan de ziekte ondanks een geslaagde transplantatie toch terugkomen.

Daarom is het kiezen van een ervaren en betrouwbare HSCT-behandelinstelling cruciaal voor het best mogelijke resultaat.

Ontvang een gratis online consult

Bij Swiss Medica streven we ernaar de effectiviteit van onze therapieën te maximaliseren en bieden we veiligere behandelopties. Neem contact met ons op voor meer informatie.

Dr. Aleksandra Fetyukhina, MD

Medisch adviseur, arts bij Swiss Medica

Naam Vul dit veld in, alstublieft Telefoon Vul dit veld in, alstublieft E-mail Vul dit veld in, alstublieft

Ik ga akkoord met de Gebruiksvoorwaarden, het Privacybeleid en de Kennisgeving van Swiss Medica.

Factoren die het succes van HSCT beïnvloeden

Ondersteuning van voeding en het immuunsysteem na de transplantatie

Het herstel eindigt niet met de HSCT-transplantatie zelf. Er is meer nodig dan alleen tijd: een brede aanpak gericht op het heropbouwen van het immuunsysteem, het behouden van een goede voedingstoestand en het herwinnen van lichamelijke kracht is essentieel. Patiënten kunnen hun kwaliteit van leven sneller en veiliger terugkrijgen met een persoonlijk herstelplan dat fysieke revalidatie, infectiepreventie en voedingsondersteuning omvat.

Veelgestelde vragen

Neem contact met ons op

Zoekt u begeleiding bij geavanceerde medische behandelopties?

Vul dan het korte aanvraagformulier hieronder in. Een van onze specialisten neemt contact met u op voor een persoonlijke, kosteloze consultatie.

Dr. Aleksandra Fetyukhina, MD

Medisch adviseur, arts bij Swiss Medica

Naam Vul dit veld in, alstublieft Telefoon Vul dit veld in, alstublieft E-mail Vul dit veld in, alstublieft

Ik ga akkoord met de Gebruiksvoorwaarden, het Privacybeleid en de Kennisgeving van Swiss Medica.