5 mitów na temat komórek macierzystych: co mówi nauka

Komórki macierzyste mają zdolność regeneracji uszkodzonych tkanek i są uważane za potencjalne lekarstwo na szeroką gamę chorób i urazów. To fascynująca i szybko rozwijająca się dziedzina badań, ale wraz z oczekiwaniami i nadziejami związanymi z tymi potężnymi komórkami pojawiają się również błędne wyobrażenia i mity. W tym artykule przyjrzymy się niektórym z najczęstszych mitów na temat komórek macierzystych i oddzielimy fakty od fikcji, opierając się na tym, co mówi nauka. A więc obalmy kilka mitów i odkryjmy, co komórki macierzyste naprawdę mogą zrobić.

Mit nr 1. Leczenie komórkami macierzystymi to oszustwo; w przeciwnym razie, jak jedna metoda może być skuteczna w tak wielu chorobach?

Jednym z powodów, dla których leczenie komórkami macierzystymi może być skuteczne w szerokim zakresie chorób, jest to, że wykorzystuje zdolność komórek macierzystych do wspierania naprawy i regeneracji tkanek. Komórki macierzyste mogą stymulować produkcję nowych komórek, a także różnicować się w różne typy komórek. To czyni je wszechstronnym narzędziem, które może zastępować uszkodzone lub martwe komórki w całym organizmie.

Komórki macierzyste mogą również regulować układ odpornościowy, co czyni je potencjalnym leczeniem chorób autoimmunologicznych, takich jak stwardnienie rozsiane czy cukrzyca typu 1.

Mają ponadto wiele innych zdolności, które mogą pomóc w leczeniu licznych schorzeń zdrowotnych.

Główne mechanizmy biochemiczne i fizjologiczne działania mezenchymalnych komórek macierzystych (MSC) obejmują:

– działanie przeciwzapalne i immunomodulujące dzięki wpływowi MSC na komórki układu odpornościowego oraz dodatkowym mechanizmom, które pomagają zmniejszyć odpowiedź zapalną;
– angiogenezę: wydzielanie czynników angiogennych, które wspomagają rozwój nowych naczyń włosowatych, co zwiększa dopływ krwi do tkanek i poprawia ich dotlenienie;
– produkcję czynników antyoksydacyjnych;
– supresję apoptozy.

Skuteczność leczenia MSC w różnych chorobach została potwierdzona wieloma badaniami klinicznymi, prowadzonymi zgodnie z zasadami Dobrej Praktyki Klinicznej (GCP) z grupami kontrolnymi bez leczenia lub z placebo. Wyniki są publikowane w czasopismach naukowych, a niektóre dostępne dla:

– Covid-19 (i inne);
– toczeń układowy (i inne);
– udar niedokrwienny;
– choroba zwyrodnieniowa stawów;
– niewydolność serca;
– SLA.

Szczegółowe przeglądy dotyczące innych chorób zostaną opublikowane wkrótce.

Choć leczenie komórkami macierzystymi często kojarzone jest z poważnymi patologiami, jak Alzheimer czy stany po udarze, może być również potencjalnie stosowane w wielu innych obszarach medycyny. Na przykład prowadzi się badania nad ich użyciem w leczeniu urazów, oparzeń, a nawet wypadania włosów. Wraz z postępem wiedzy prawdopodobnie odkryjemy kolejne zastosowania poprawiające zdrowie człowieka.

Mit nr 2. Komórki macierzyste mogą zostać odrzucone przez układ odpornościowy biorcy

Odrzucenie immunologiczne może wystąpić podczas przeszczepu krwiotwórczych komórek macierzystych (HSC), znanego również jako przeszczep szpiku kostnego, wykonywanego w białaczkach i innych nowotworowych chorobach hematologicznych. HSC zwykle wykazują na swojej powierzchni wysoki poziom antygenów HLA. To sprawia, że układ odpornościowy biorcy rozpoznaje je jako obce i uruchamia odpowiedź przeciwko nim, co może prowadzić do odrzucenia i wymaga zgodności dawca–biorca oraz immunosupresji.

W naszej klinice komórek macierzystych stosujemy mezenchymalne komórki macierzyste, które wykazują niską ekspresję HLA, a ponadto samoregulują jej obniżenie. Dzięki temu są potencjalnie bezpieczne dla różnych protokołów medycyny regeneracyjnej bez konieczności zgodności dawca–biorca.

Komórki macierzyste mają unikalną cechę: mogą unikać wykrycia przez układ odpornościowy i zapobiegać atakowi ze strony organizmu biorcy. Wynika to z niskiego poziomu cząsteczek MHC, czyli białek odpowiedzialnych za aktywację odpowiedzi immunologicznej.

Mogą również modulować odpowiedź immunologiczną biorcy, wykazując działanie immunosupresyjne, które zmniejsza zdolność organizmu do atakowania obcych komórek. Mogą też migrować do miejsc stanu zapalnego, gdzie wywierają swoje efekty terapeutyczne, co jest szczególnie przydatne w chorobach takich jak stwardnienie rozsiane czy reumatoidalne zapalenie stawów.

Warto podkreślić, że komórki macierzyste pozyskane z niektórych źródeł, takich jak krew pępowinowa, wykazały jeszcze silniejsze działanie immunomodulacyjne niż inne typy komórek macierzystych.

Nie pozwól, by mity Cię zatrzymały

Uzyskaj rzetelne informacje i rozwiej błędne wyobrażenia na temat leczenia komórkami macierzystymi. Wypełnij formularz, aby skontaktować się z naszymi specjalistami i otrzymać spersonalizowaną konsultację bez zobowiązań.

Dr. Aleksandra Fetyukhina, MD

Medical Advisor, Swiss Medica doctor

Imię i nazwisko Proszę wypełnić to pole Telefon Proszę wypełnić to pole E-mail Proszę wypełnić to pole

Zgadzam się z Warunkami użytkowania, Polityką prywatności oraz Powiadomieniem Swiss Medica.

Mit nr 3. Leczenie komórkami macierzystymi powoduje raka

Przez lata naukowcy i pacjenci obawiali się potencjalnego ryzyka rozwoju nowotworu z powodu wydzielania czynników wzrostu przez MSC i ich wysokiej zdolności do namnażania się. Jednak liczne badania kliniczne wykazały, że guzy się nie rozwijają. Co więcej, ostatnie publikacje sugerują potencjalną rolę komórek macierzystych w leczeniu raka. Zgodnie z mechanizmem działania MSC metoda ta nadal wydaje się bronią obosieczną i powinna być stosowana ostrożnie.

Rozrost nowotworowy jest bardziej typowy dla komórek macierzystych embrionalnych (pozyskiwanych z embrionów lub materiałów zapłodnienia in vitro). Ich użycie w praktyce klinicznej jest ograniczone z powodów etycznych.

Ważne jest, aby podkreślić, że leczenie komórkami macierzystymi to złożona procedura medyczna, wymagająca wykwalifikowanych i doświadczonych specjalistów. Pacjenci powinni konsultować się z lekarzem na każdym etapie, aby mieć pewność, że otrzymują terapię najlepiej dopasowaną do swojego stanu.

Mit nr 4. Komórki macierzyste występują tylko w embrionach i pozyskuje się je z aborcji

Jeden z najbardziej uporczywych mitów głosi, że komórki macierzyste istnieją tylko w embrionach. Choć embrionalne to jeden z typów komórek macierzystych, naukowcy odkryli je również w wielu innych częściach ciała.

Owszem, embrionalne można pozyskać z płodów po aborcji, ale nie stosuje się ich w terapiach, ponieważ są one ściśle regulowane i ograniczone w wielu krajach. Medycyna regeneracyjna korzysta z mezenchymalnych komórek macierzystych, które zwykle pozyskuje się z tkanek dorosłych. Są one mniej kontrowersyjne, bardziej dostępne i mniej podatne na wywoływanie powikłań czy odrzutu.

Niektóre źródła dorosłych komórek macierzystych to:

1.  Krew pępowinowa zdrowych noworodków oraz łożysko (zarówno łożysko, jak i krew pępowinowa są zwykle usuwane po zdrowym porodzie i można je wykorzystać bez szkody dla kogokolwiek);
2. Tkanka tłuszczowa;
3. Szpik kostny;
4. Miazga zębowa itd.

Mit nr 5. Terapia komórkami macierzystymi to ryzykowna i eksperymentalna procedura

Opinia ta opiera się na oświadczeniach FDA o ryzyku reakcji w miejscu podania, możliwości przemieszczania się komórek macierzystych poza miejsce docelowe i przekształcania się w niepożądane typy komórek lub niekontrolowanego namnażania się, a także o ryzyku powstawania guzów. Poglądy te bazują na przypadkach, w których wystąpiły poważne działania niepożądane związane z procedurami inwazyjnymi, takimi jak iniekcje doszklistkowe czy bezpośrednie podanie do rdzenia kręgowego. W większości przypadków wynikały one z użycia nieodpowiednich typów komórek i błędów na którymś etapie procedury.

Mimo tych szerokich środków ostrożności, niektóre kliniki i specjaliści zaczęli oferować niesprawdzone i potencjalnie niebezpieczne terapie komórkami macierzystymi. Takie nieregularne praktyki nie reprezentują całej branży, a ich konsekwencją była negatywna reputacja terapii jako całości. Dlatego tak ważne jest, aby pacjenci poszukiwali licencjonowanych i akredytowanych klinik, aby mieć pewność, że otrzymują bezpieczne i skuteczne terapie.

Trudności w uzyskaniu zatwierdzenia przez FDA związane są z wyzwaniami standaryzacji protokołów badawczych, koniecznością prowadzenia badań wieloośrodkowych i randomizowanych jednocześnie w kilku krajach oraz transportem MSC (wymagającym bardzo restrykcyjnych warunków temperaturowych). Jednak w ostatnich latach niektóre protokoły badań klinicznych uzyskały już aprobatę FDA.

Tymczasem wyniki wielu badań klinicznych potwierdziły bezpieczeństwo procedury. Możesz znaleźć szczegółowy przegląd z odnośnikami do badań w naszym artykule referencyjnym.

Komórki macierzyste pozyskuje się od samego pacjenta lub od dawcy, co eliminuje ryzyko odrzutu immunologicznego czy przeniesienia chorób, które zwykle wiążą się z innymi rodzajami przeszczepów.

Ponadto leczenie komórkami macierzystymi jest zazwyczaj mało inwazyjne i może być wykonywane ambulatoryjnie. Zmniejsza to ryzyko powikłań i pozwala pacjentom szybko powrócić do normalnej aktywności.

Wnioski

Zastosowanie komórek macierzystych w medycynie było szeroko badane i udoskonalane w ostatnich dekadach. Liczne badania kliniczne wykazały, że terapia komórkowa może skutecznie leczyć od chorób serca po urazy rdzenia kręgowego.

Mimo to nadal utrzymują się mity i obawy, które sprawiają, że wielu pacjentów rezygnuje z potencjalnie przełomowych terapii. Badania naukowe i instytucje regulacyjne konsekwentnie obalają te mity i potwierdzają bezpieczeństwo tych procedur.

Podejście oparte na komórkach ma potencjał, aby zrewolucjonizować współczesną medycynę i poprawić życie niezliczonej liczby osób.

Jeśli Ty lub bliska Ci osoba zmaga się z poważnym schorzeniem, warto rozważyć potencjalne korzyści terapii komórkami macierzystymi i omówić dostępne opcje z wykwalifikowanym lekarzem.

Zrób pierwszy krok ku zdrowszej przyszłości

Nasz doświadczony zespół jest tu, aby odpowiedzieć na Twoje pytania i pomóc Ci poznać możliwości leczenia. Wypełnij formularz, aby otrzymać bezpłatną konsultację i rozpocznij swoją drogę już dziś.

Dr. Aleksandra Fetyukhina, MD

Medical Advisor, Swiss Medica doctor

Imię i nazwisko Proszę wypełnić to pole Telefon Proszę wypełnić to pole E-mail Proszę wypełnić to pole

Zgadzam się z Warunkami użytkowania, Polityką prywatności oraz Powiadomieniem Swiss Medica.